Το Πιλοτικό Πρόγραμμα “Έλεγχος και αποτύπωση κατάστασης σχολικών κτιρίων με τη συμμετοχή μαθητών/τριών”, το οποίο έγινε με την υποστήριξη του ΕΚΠΑΑ και του συλλόγου “Σεβασμός για την Ελλάδα” με έδρα το Βερολίνο, εφαρμόστηκε σε δέκα (10) σχολεία του Δήμου Αθηναίων (έξι (6) σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και τέσσερα (4) σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης) κατά τη σχολική χρονιά 2018-2019, στο πλαίσιο του προγράμματος “Σχολεία Ανοιχτά στην Προστασία του Κλίματος και την Εξοικονόμηση Ενέργειας” του Δήμου Αθηναίων.
Η υλοποίηση ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 2018 και οι επισκέψεις στα σχολεία ολοκληρώθηκαν τον Απρίλιο του 2019. Ο στόχος της ομάδας έργου σε αυτό το διάστημα ήταν διττός:
– να ελεγχθεί η ενεργειακή κατάσταση των σχολείων εστιάζοντας κυρίως στα ενεργοβόρα/ προβληματικά σημεία τους και
– να συμμετάσχουν οι χρήστες (μαθητές/τριες και εκπαιδευτικοί) σε αυτούς τους ελέγχους, ώστε να εξοικειωθούν με πρακτικές εξοικονόμησης ενέργειας αλλά και να αγαπήσουν το σχολείο τους βλέποντάς το από διαφορετική οπτική γωνία.
Ειδικότερα, το δεύτερο σκέλος αποδείχθηκε σημαντικό τόσο για τα σχολεία της Δευτεροβάθμιας τα οποία υποφέρουν από βανδαλισμούς, όσο και για τα σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, με τα παιδιά του Δημοτικού να δείχνουν ιδιαίτερο ενθουσιασμό και να μεταφέρουν την εμπειρία τους στο σπίτι.
Σε σχέση με την ενεργειακή κατάσταση, η πραγματικότητα στα σχολεία οδήγησε τους μηχανικούς της ομάδας έργου να εστιάσουν σε δύο ζητήματα. Στην βελτίωση της άνεσης στις σχολικές αίθουσες και στην μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Παρατηρήθηκαν υψηλά κόστη ενέργειας σε συνδυασμό με χαμηλές συνθήκες άνεσης στις τάξεις, τόσο θερμικής όσο και υψηλές συγκεντρώσεις CO2 λόγω ελλιπούς αερισμού. Αναλυτικότερα τα συμπεράσματα της ομάδας έργου καταγράφονται στην έκθεση του προγράμματος και στις τεχνικές εκθέσεις που συντάχθηκαν για κάθε σχολείο ξεχωριστά.
Προκειμένου η μελέτη να είναι ακριβέστερη, η ομάδα των μηχανικών, πέρα από την επιθεώρηση των κτιρίων, προχώρησε στην συλλογή όσο το δυνατόν περισσότερων δεδομένων για αυτά: Σχέδια (αρχιτεκτονικά και Η/Μ), δεδομένα για την απόδοση των συστημάτων θέρμανσης (φύλλα συντήρησης και ρύθμισης των εγκαταστάσεων σταθερών εστιών καύσης) και δεδομένα κατανάλωσης ενέργειας (λογαριασμοί κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου). Τα δεδομένα αυτά, αρχειοθετήθηκαν και οργανώθηκαν σε μια ψηφιακή βάση δεδομένων, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υπόδειγμα και για άλλα σχολεία και στοχεύει στην άμεση και δομημένη ανάγνωση της κατάστασης κάθε κτιρίου. Με τον τρόπο αυτό διευκολύνεται η προτεραιοποίηση αναγκών και η λήψη αποφάσεων αναβάθμισης από τα αρμόδια τμήματα του Δήμου Αθηναίων.
Με την συνεισφορά των εκπαιδευτικών διαμορφώθηκε η μεθοδολογία του προγράμματος, η οποία εστιάζει στην συμμετοχή της σχολικής κοινότητας και την διάδραση αυτής με την ομάδα των μηχανικών. Έτσι, για κάθε σχολείο, ύστερα από μια πρώτη επίσκεψη (συγκέντρωση δεδομένων και τεχνικές παρατηρήσεις) των μηχανικών, ακολουθεί οργανωμένη συνάντησή τους με την ενεργειακή ομάδα μαθητών/τριών του σχολείου. Στην συνάντηση αυτή, οι μηχανικοί ακολουθούν πλέον τους μαθητές/τριες οι οποίοι/ες έχουν αποτυπώσει τα ευρήματά τους σε χάρτη του σχολείου και τα δείχνουν επί τόπου στην ομάδα των μηχανικών. Με τον τρόπο αυτό, μαθητές και εκπαιδευτικοί, γίνονται ερευνητές ικανοί να αποτυπώσουν την κατάσταση του περιβάλλοντος κτιρίου τους και αποκαλύψουν “κρυφά” σημεία τα οποία θα απαιτούσαν περισσότερο χρόνο από την ομάδα των μηχανικών προκειμένου να τα “ανακαλύψουν” χωρίς την συνεισφορά των χρηστών.
Από το πρόγραμμα αυτό προέκυψαν προτεινόμενες παρεμβάσεις για τα δέκα σχολεία, οι οποίες, μέσω:
– βελτιστοποίησης στα συστήματα θέρμανσης,
– καταγραφής των καταναλώσεων ενέργειας στον κεντρικό πίνακα των σχολείων,
– ελέγχου των επιπέδων CO2 σε σχολικές τάξεις αλλά και
– επίλυσης ειδικότερων ζητημάτων (π.χ. τοποθέτηση προβολέων led σε υποφωτισμένο προαύλιο χώρο),
στοχεύουν στην βελτίωση των συνθηκών άνεσης στις σχολικές αίθουσες και κτίρια με παράλληλη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των σχολείων αυτών.
